Τα όμορφα δάση άσχημα καίγονται...

(Όποιος πρόλαβε να δει την Ελλάδα, πρόλαβε. Απ’ του χρόνου όλοι Μύκονο.)

Εν αρχή ήταν η Πάρνηθα. Ακολούθησε η Αχαΐα και η Κορινθία. Τώρα καίγεται όλη η Πελοπόννησος. Ταυτόχρονα καίγεται και ό,τι απέμεινε από τα δάση της Αττικής. Μερικά από τα σημαντικότερα δάση της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης, εξαφανίστηκαν από το χάρτη. Εκτός από την οικολογική τους σημασία, ήταν μέρη απίστευτης ομορφιάς, από αυτήν που δεν περιγράφεται ούτε καν με εικόνες. Πρέπει να τα δεις από κοντά.

Δυστυχώς οι περισσότεροι Έλληνες δεν τα είχαν επισκεφτεί ποτέ, αρκετοί δεν γνώριζαν καν την ύπαρξή τους. Τώρα είναι πλέον αργά. Έχω περάσει από τα περισσότερα μέρη (με εξαίρεση τον Πάρνωνα), αλλά ελάχιστα έχω επισκεφτεί. Όταν τα έβλεπα είχα την αίσθηση ότι θα είναι πάντα εκεί και όταν θα βρω χρόνο θα τα επισκεφθώ. Είχα μάλιστα σκοπό όταν γυρίσω στην Ελλάδα να κάνω τον γύρο της Πελοποννήσου. Θα τον κάνω τον γύρο, αλλά τώρα πια με άλλο σκοπό.

Το μέγεθος της καταστροφής δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό με ανθρώπινα μέτρα. Οι επίγειες φωτογραφίες και τα βίντεο από τις φλόγες μπορούν να προκαλέσουν ένα πρώτο σοκ, αλλά μόνο οι δορυφόροι είναι ικανοί να δώσουν μια πλήρη εικόνα. Δείτε τις παρακάτω φωτογραφίες. (Τα αρχεία είναι μεγάλα, αλλά αξίζει να τα δείτε σε πλήρη μεγέθυνση.)

Η πρώτη είναι φωτογραφία της Ελλάδας, πριν από λίγες ώρες.

Image courtesy of MODIS Rapid Response Project at NASA/GSFC

Η δεύτερη είναι διαφορετική απεικόνιση της ίδιας περιοχής.

Image courtesy of MODIS Rapid Response Project at NASA/GSFC

Εκτός από το μέγεθος των εστιών, φαίνεται και η καταστροφή στις περιοχές που κάηκαν τον προηγούμενο μήνα. Δείτε την Αιγιάλεια, την Κεφαλλονιά, τη Χίο, το Πήλιο. Η Πάρνηθα φαίνεται καλύτερα στην τρίτη φωτογραφία, η οποία είναι από προηγούμενη ημέρα.

Image courtesy of MODIS Rapid Response Project at NASA/GSFC

(Επειδή στην συγκεκριμένη ανάλυση η φωτογραφία δεν φαίνεται καλά, δείτε την αυθεντική.)

Εκτός από τη χλωρίδα, τεράστιες είναι οι απώλειες και στην πανίδα, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου. Του ανθρώπου, που κατά κύριο λόγο είναι υπεύθυνος για την καταστροφή. Άλλοι από αμέλεια (μικρό έγκλημα), άλλοι από πρόθεση (μεγάλο έγκλημα). Οι καιρικές συνθήκες είναι όντως ακραίες. 40 βαθμοί Κελσίου και άνεμοι 8-9 Μποφόρ. Ιδανικές συνθήκες για ανεξέλεγκτες πυρκαγιές. Τα αίτια (ειδικά για το μεγάλο έγκλημα) γνωστά. Και εδώ ακριβώς είναι που συντελείται το μεγαλύτερο των εγκλημάτων, αυτή τη φορά από το ελληνικό κράτος.

Η κυβέρνηση ξέρει όλα τα παραπάνω. Αν δεν τα ξέρει, τότε δεν θα έπρεπε να είναι κυβέρνηση. Είναι προβλήματα διαχρονικά. Το μέγεθος των φαινομένων μόνο διαφέρει. Και τι έκανε η κυβέρνηση για να μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις καλοκαιρινές πυρκαγιές; Πολλά.

1. Έκλεισε το μάτι σε όσους θέλουν να χτίσουν σε δασικές εκτάσεις. (Βλέπε προτάσεις για αναθεώρηση Άρθρου 24.)

2. Αποδιοργάνωσε πλήρως την Πυροσβεστική Υπηρεσία για να την κάνει κομματικά ελεγχόμενη.

3. Έκοψε (ή περιόρισε στο ελάχιστο) όλα τα απαραίτητα κονδύλια για την δασοπροστασία, δεν στελέχωσε επαρκώς με πυροσβέστες ούτε καν τις περιοχές των Εθνικών Δρυμών (βλέπε Ταΰγετος), ενώ αντίθετα σε κάποιες από αυτές μείωσε τις δυνάμεις της πυροσβεστικής που προστάτευαν καίρια σημεία (βλέπε Πάρνηθα).

4. Δεν έδωσε ούτε ένα ευρώ για την ενίσχυση ή την ανανέωση των πυροσβεστικών μέσων.

5. Εμμέσως, άλλοι 2 παράγοντες ενίσχυσαν το πρόβλημα.

Α. Οι ανεξέλεγκτες χωματερές (για τις οποίες πληρώνουμε καθημερινά πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση) που αποτέλεσαν συχνά εστίες πυρκαγιών και τις οποίες έπρεπε ήδη η κυβέρνηση να έχει εξαφανίσει.

Β. Ο ελλιπής καθαρισμός της περιοχής γύρω από τους πυλώνες της ΔΕΗ, η οποία ιδιωτικοποιημένη πλέον περιορίζει τις δαπάνες της για να αυξήσει τα κέρδη της. Πολλές φωτιές σε δασικές εκτάσεις ξεκίνησαν από σπίθες που έφυγαν από τους πυλώνες και έπεσαν σε δέντρα και ξερόκλαδα που βρίσκονταν ακριβώς από κάτω τους! (Άραγε σε αυτήν την περίπτωση ποιος έχει την ευθύνη; Το κράτος; Οι μέτοχοι; Ο οικονομολόγος του οποίου ιδέα ήταν η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ;)

Αυτά σε ό,τι αφορά την πρόληψη. Για την οργάνωση κατά τη διάρκεια της κατάσβεσης δεν νομίζω ότι χρειάζεται να πω τίποτα. Τα βλέπετε καθημερινά στα δελτία ειδήσεων.

Για αυτό και οργίζομαι όταν ακούω οποιονδήποτε κυβερνητικό παράγοντα να λέει ότι έγινε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν. Όχι, δεν έγινε. Ή μάλλον έγινε, αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση. Έγινε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν ώστε σε περίπτωση κινδύνου ο κρατικός μηχανισμός να είναι ανίκανος να αντιδράσει.

Για αυτό και οργίζομαι όταν ο πρωθυπουργός λέει ότι τώρα πρέπει να είμαστε όλοι ενωμένοι για να αντιμετωπίσουμε τη λαίλαπα. Όχι, δεν γίνεται. Τώρα είναι αργά. Ενωμένοι έπρεπε να ήμασταν όταν όλοι οι φορείς της επαρχίας (συμπεριλαμβανομένων αυτών της κυβερνητικής παράταξης) έκαναν έκκληση από την Άνοιξη για ενίσχυση προσωπικού και κονδυλίων και εσείς κύριε πρωθυπουργέ τους αγνοήσατε, ενώ παράλληλα δηλώνατε στα ΜΜΕ (Μάιος 2007) ότι έχετε λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα. Τώρα ο σώζων εαυτό σωθήτω. Δεν τους δώσατε καμμία εναλλακτική. Και εννοείται πως στις ευθύνες είστε πλέον μόνος σας.

Και μην ακούσω πάλι ότι ευθύνονται οι προηγούμενοι. Σαφώς και έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης σε όλα τα προβλήματα, αλλά εσείς δεν κάνατε τίποτα για να τα διορθώσετε. Να σας θυμίσω ότι ο κ. Πολύδειρας που σήμερα είναι ο αρμόδιος υπουργός από το 2001 έκανε δηλώσεις σχετικά με τις ελλείψεις (Ελευθεροτυπία 10/8/2001). Επομένως είχατε τουλάχιστον 3 χρόνια για έναν πρώτο σχεδιασμό και άλλα 3 χρόνια για την υλοποίηση.

Αποτελούν όλα αυτά έκπληξη για τους πολίτες; Δεν θα έπρεπε. Γιατί; Δείτε το παρακάτω βίντεο από την περσινή φωτιά στην Χαλκιδική. (Quiz: Ποιος από τους 2 θα προτιμούσατε να είναι υπουργός Μακεδονίας-Θράκης;)

Οργίζομαι γιατί έπρεπε να υπάρξουν 50+ νεκροί για να κουνηθεί ο πρωθυπουργός από το Playstation.

Οργίζομαι όμως και εξαιτίας των συμπατριωτών μου, οι οποίοι έχουν χεσμένη την προστασία του περιβάλλοντος και αντιδρούν μόνο όταν η «φυσική καταστροφή» (εγώ την λέω φυσική αντίδραση), είτε φωτιά είτε πλημμύρα, φτάσει στην αυλή τους. Αλλά και πάλι, ενώ η φωτιά είναι 500 μέτρα από τα σπίτια τους, αντί να πάρουν λάστιχα, φτυάρια, αλυσοπρίονα και να σβήσουν τη φωτιά (αν είναι μικρή) ή να δημιουργήσουν αντιπυρικές ζώνες, κάθονται και περιμένουν την πυροσβεστική.

Οργίζομαι, τέλος, επειδή είμαι μακριά και δεν μπορώ να βρω κανέναν τρόπο να βοηθήσω.

Λυπάμαι που δεκάδες συμπατριώτες μου βρήκαν τραγικό θάνατο, μην μπορώντας να δραπετεύσουν από τον πύρινο κλοιό. Δεν θέλω καν να φανταστώ τις τελευταίες στιγμές αγωνίας που έζησαν πριν χάσουν τη μάχη. Άραγε θα πληρώσει κανείς για αυτό το έγκλημα;

Και δυστυχώς, όση ώρα γράφω ακούω στο ραδιόφωνο ότι τα πράγματα χειροτερεύουν αντί να βελτιώνονται. Τα μέσα δεν είναι επαρκή (και πώς να είναι άλλωστε) και ο καιρός δεν βοηθάει. Το τέλος του εφιάλτη βρίσκεται μακριά ακόμα.

Τι μπορεί να γίνει άραγε όταν ολοκληρωθεί η καταστροφή; Λίγα πράγματα. Ακόμα κι αν καταφέρουμε επιτυχώς να ενισχύσουμε την φυσική αναδάσωση, τα δάση δεν θα είναι ποτέ πια τα ίδια. Όσο για τα ζώα και τους ανθρώπους...

Όσοι έχετε διάθεση, πατήστε εδώ και διαβάστε ένα ενδιαφέρον άρθρο. Είχε δημοσιευθεί στο Γαιόραμα το 2001. Όσοι έχετε χρόνο, διαβάστε και αυτά.

Από την άλλη, είναι σαφές πως ό,τι είναι να γίνει πρέπει να το κάνουμε μόνοι μας. Το μόνο που μπορούμε να περιμένουμε από την (εκάστοτε) κυβέρνηση είναι δηλώσεις του στυλ (αντιγράφοντας τον Old Boy): «Είναι αυτονόητη η δέσμευσή μας ότι όλες οι δασικές εκτάσεις που κάηκαν κηρύσσονται αυτομάτως αναδασωτέες. Είναι εξίσου αυτονόητη η δέσμευσή μας ότι όλοι οι άνθρωποι που κάηκαν κηρύσσονται αυτομάτως αναστήσιμοι.»

Τελευταίο όριο η θάλασσα. Μόνη ελπίδα η βροχή.

Γεράσιμος

Υ.Γ.1 Τις φωτογραφίες από το δορυφόρο μπορείτε να τις βρείτε σε μεγαλύτερη ανάλυση εδώ. (Το link οδηγεί στην πιο πρόσφατη φωτογραφία. Για φωτογραφίες προηγούμενων ημερών δείτε στο κάτω μέρος της σελίδας.)

Υ.Γ.2 Ασχέτως του τι λέγεται από τα Μ.Μ.Ε. (δηλ. για καραμπινάτες περιπτώσεις εμπρησμών) μου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι οι περισσότερες φωτιές βρίσκονται στην πορεία του καπνού κάποιας άλλης πυρκαγιάς (δείτε την πρώτη δορυφορική φωτογραφία). Νομίζω ότι αξίζει να ελέγξει κανείς τη χρονική πορεία εμφάνισης των πυρκαγιών. Ίσως υπάρχουν και άλλοι λόγοι εκτός των εμπρησμών για τον μεγάλο αριθμό πυρκαγιών.

Υ.Γ.3 Όσοι φτάσατε ως εδώ, μάθετε ότι την Τετάρτη το απόγευμα θα γίνει στο Σύνταγμα βουβή διαμαρτυρία. Εγώ δυστυχώς δεν θα έχω επιστρέψει ακόμα, οπότε ας πάει κάποιος και για μένα.

Υ.Γ.4 (Update 26/8) Σε συνέχεια του υ.γ.2, είχα προσέξει στο χάρτη ότι ο καπνός από τη φωτιά στην Αιτωλοακαρνανία περνάει από την Κεφαλλονιά. Ευχήθηκα να μην ισχύει αυτό που υπέθετα γιατί αυτό θα σήμαινε ότι η αγαπημένη μου Κεφαλλονιά θα έπιανε φωτιά, το οποίο με τις παρούσες συνθήκες θα οδηγούσε σε ολική καταστροφή. Δυστυχώς, οι φόβοι μου επιβεβαιώθηκαν. Εύχομαι οι εκεί δυνάμεις να προλάβουν τη φωτιά τώρα που είναι μικρή. Δεν θέλω ούτε καν να σκεφτώ τι θα γίνει διαφορετικά.

Υ.Γ.5 Όσο για την Αρχαία Ολυμπία... Τι να πω; Κάηκαν οι άνθρωποι, κάηκε χλωρίδα και πανίδα, θα καούν και τα μνημεία παγκόσμιας εμβέλειας; Συγχαρητήρια στους κύριους υπουργούς για την άψογη έλλειψη οργάνωσης.